Issues GLMC’s & ECO i.r.t. ANLb 📌

Onze input m.b.t. het 8e Actieprogramma Nitraat waar nu aan gewerkt wordt:Toelichting openstaande issues Tabel issues GLMC’s i.r.t. ANLb (noot: we wachten nog steeds op een terugkoppeling van LVVN over de stand van zaken m.b.t. deze issues)Tabel issues eco-activiteiten i.r.t. ANLb Mestwetgeving i.r.t. ANLb Concurrentie regelingen ‘groenblauwe architectuur’

Onze input m.b.t. het 8e Actieprogramma Nitraat waar nu aan gewerkt wordt:

20250218_ANLb in relatie tot het 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn.pdf

104.7KB

Daarin staan o.a. de volgende punten:

De mestwetgeving is niet geharmoniseerd: de regels zijn versnipperd en wijken soms van elkaar af. Daar komt bij dat de mestwetgeving niet goed is afgestemd op het GLB, en specifiek het ANLb. De regels m.b.t. het Activiteitenbesluit Milieubeheer, de Uitvoeringsregeling bufferstroken/Besluit bufferstroken meststoffen, en GLMC4/10 komen nog niet met elkaar overeen, waardoor er op de verplichte bufferstroken regels gelden t.a.v. de teelt van een gewas die van elkaar afwijken. Dat kan in het geval van bepaalde ANLb-pakketten een averechts ecologisch effect hebben.

De vanggewas’verplichting’ voor bedrijven op zand/löss beperkt de ecologische meerwaarde van bepaalde ANLb-pakketten. Dun gezaaid vanggewas is overigens wel toegestaan, maar het is onduidelijk wat ‘dungezaaid’ concreet inhoudt en of/in hoeverre dat een negatieve impact heeft op het ecologisch effect van het ANLb-pakket. Dit speelt bij pakketten zoals stoppelland, wintervoedselakker, kievitstroken en vergelijkbare pakketten, en pakket ‘vanggewas na uien en aardappels’ (in het ANLb is ook een rustgewas toegestaan i.p.v. een vanggewas).

Toelichting openstaande issues

Onderstaand een overzicht van openstaande issues specifiek m.b.t. de wisselwerking tussen mestwetgeving, GLMC’s en de eco-regeling in relatie tot het ANLb.

Tabel issues GLMC’s i.r.t. ANLb (noot: we wachten nog steeds op een terugkoppeling van LVVN over de stand van zaken m.b.t. deze issues)

GLMC	Issue	Relevante ANLb-pakket	Stand van zaken
5: bodembewerkings-beheer	Verplichte grondbewerking 1 maand na oogst werkt averechts op effectiviteit hamsterpakketten	bouwland voor hamsters	Meermaals aangekaart bij LNV/RVO, en als suggestie aangedragen om opkomend valgraan en de nog overeind staande halmen als onderzaai te beschouwen. Nog niet opgelost.
5: bodembewerkings-beheer	Het verplicht inzaaien van een bodembedekker in een NKG-systeem is niet altijd haalbaar	ㅤ	Aangekaart bij RVO; en de suggestie aangedragen om toe te staan dat met een geslaagde teelt van een niet-winterharde groenbedekker (uiterlijk 15 september in het voorgaande teeltjaar gezaaid) ook voldaan wordt aan GLMC5. Nog niet opgelost.
6: minimale bodembedekking	De vanggewas’verplichting’ voor bedrijven op zand/löss beperkt de ecologische meerwaarde van bepaalde ANLb-pakketten. Dun gezaaid vanggewas is overigens wel toegestaan, maar het is onduidelijk wat ‘dungezaaid’ concreet inhoudt en of/in hoeverre dat een negatieve impact heeft op het ecologisch effect van het ANLb-pakket.	stoppelland, wintervoedselakker, kievitstroken en vergelijkbare pakketten, en pakket ‘vanggewas na uien en aardappels’ (in het ANLb is ook een rustgewas toegestaan i.p.v. een vanggewas)	Meermaals aangekaart bij LNV/RVO; nog niet opgelost.
7: gewasrotatie	Het is onduidelijk of ANLb-beheer meegeteld mag worden in het kader van de rotatieverplichting op bedrijfsniveau. Vooralsnog ziet het ernaar uit dat alleen meerjarig ANLb-beheer uitgezonderd is van de rotatieverplichting en dat de betreffende percelen meegeteld mogen worden als rotatie.	ㅤ	Aangekaart bij LNV/RVO; nog niet adequaat opgelost.
~~8: niet-productief areaal~~ (noot: deze eis is per 1 januari 2025 komen te vervallen, dus dit is geen issue meer)	De eis van 4% niet-productief areaal leidt tot concurrentie met het ANLb, waardoor waardevol ANLb-beheer verloren gaat. Er moet worden gezocht naar combinaties om te stapelen, zodanig dat het ANLb iets extra’s toevoegt en GLMC8 en ANLb elkaar versterken i.p.v. beconcurreren.	ㅤ	~~Aangekaart; er is een werkgroep ‘pluspakketten’, alhoewel die vooral focust op de eco-regeling. In dat opzicht is de wisselwerking tussen GLMC8, eco-regeling en ANLb nog een aandachtspunt.~~

Tabel issues eco-activiteiten i.r.t. ANLb

Eco-regeling	Issue	Relevante ANLb-pakket	Stand van zaken
algemeen	Als ANLb-deelnemers nét geen goud redden in de eco-regeling (bv. als gaandeweg het jaar/tijdens het indienen van de definitieve aanvraag blijkt dat een bepaalde eco-activiteit niet of niet goed is uitgevoerd), willen zij in sommige gevallen ‘af’ van bepaalde ANLb-pakketten om toch nog in goud uit te kunnen komen. ANLb-deelnemers kunnen niet zomaar eenzijdig hun ANLb-contract opzeggen. Zolang er een ANLb-contract is, krijgt het ANLb voorrang op de eco-regeling (d.w.z. deelnemers krijgen in het geval van overlap alleen de punten en niet de waarde voor de betreffende eco-activiteiten). Maar: omdat dit negatief kan uitpakken voor de motivatie van deelnemers om aan het ANLb mee te (blijven) doen, willen collectieven soms meewerken aan het intrekken van ANLb-beheer. Later in het jaar kan dat echter niet meer. Het achterliggende issue is de concurrentie tussen eco-regeling en ANLb; en het is dus van groot belang dat die concurrentie wordt weggenomen. Zie ook het volgende punt.	Kan om meerdere pakketten gaan.	Een analyse van de omvang van dit probleem ontbreekt. We weten niet in hoeverre dit afgelopen jaar gespeeld heeft. [checken bij Arjen]
algemeen	Er is sprake van concurrentie tussen de eco-regeling en het ANLb. Er moeten ‘top-up-pakketten’ komen, die stapeling met behoud van waarde in de eco-regeling én ANLb-vergoeding mogelijk maken, én tegelijkertijd zorgen voor extra doelbereik.	Het gaat hierbij om pakketten die overlappen met bepaalde eco-activiteiten. Mogelijke oplossing zou zijn om bij overlap juist de waarde van de eco-activiteit intact te laten en via ANLb de extra gemaakte kosten/geleden inkomstenderving te vergoeden.	Noot: er zijn inmiddels enkele pluspakketten beschikbaar. De tijd zal moeten uitwijzen of die de concurrentie (voldoende) verminderen/wegnemen.
eco-activiteit rustgewas	Agrarisch natuurmengsel (1926) wordt onterecht niet erkend als rustgewas	kruidenrijke akker(rand)	Meermaals aangekaart bij LNV/RVO; nog niet opgelost, omdat de afdeling mest van LVN hier niet aan mee wil werken.
~~eco-activiteit vroeg ras rooigewas 1 sept~~	~~Stapeling met ANLb-pakket is niet mogelijk volgens de cumulatietabel ECO x ANLb, terwijl stapeling wel degelijk mogelijk/uitvoerbaar is~~	~~wintervoedselakker~~	Opgelost 👍🏻✅ (alleen pakketvariant a is niet stapelbaar met deze eco-activiteit vanwege overlap qua periode)
~~eco-activiteit groenbedekking~~	~~Stapeling met ANLb-pakket is niet mogelijk volgens de cumulatietabel ECO x ANLb, terwijl stapeling wel degelijk mogelijk is vanwege de volgtijdelijkheid qua teelten~~	~~kievitstrook~~	Opgelost 👍🏻✅

Mestwetgeving i.r.t. ANLb

Issue	Relevant ANLb-pakket	Stand van zaken
Mestwetgeving is niet geharmoniseerd: de regels zijn versnipperd en wijken soms van elkaar af. Daar komt bij dat de mestwetgeving niet goed is afgestemd op het GLB, en specifiek het ANLb.	De regels m.b.t. het Activiteitenbesluit Milieubeheer, de Uitvoeringsregeling bufferstroken/Besluit bufferstroken meststoffen, en GLMC4/10 komen nog niet met elkaar overeen, waardoor er op de verplichte bufferstroken regels gelden t.a.v. de teelt van een gewas die van elkaar afwijken. Dat kan in het geval van bepaalde ANLb-pakketten een averechts ecologisch effect hebben.	Moet worden opgelost in het kader van de door LNV beloofde harmonisatie van de mestwetgeving, maar deze heeft vertraging opgelopen. Dit is dus nog niet opgelost.
Vanggewasverplichting/GLMC6 i.r.t. ANLb	Zie bovenstaande tabel GLMC’s i.r.t. ANLb	Zie bovenstaande tabel: nog niet opgelost.
Vaste mest en bodemverbeteraars met dierlijke meststoffen moeten direct ondergewerkt worden (= wettelijk verplicht). Vanuit biodiversiteit bezien is dat echter contraproductief, want dan is niet onderwerken juist wenselijk. In het geval van meerjarige teelten, zoals luzerne, is onderwerken in de praktijk niet uitvoerbaar.	beheerpakket 39 (bodemverbetering), bouwland voor hamsters	Aangekaart, maar nog niet opgelost.
Sommige gewascodes zijn per definitie ‘braakcodes’ (d.w.z. stikstofgebruiksnorm = 0), waardoor boeren geen mestplaatsingsruimte krijgen terwijl ze daar voor die pakketten wel recht op hebben cf. afspraken.	Dit speelt bijvoorbeeld bij het pakket kievitstrook	Aangekaart, maar niet opgelost.

Concurrentie regelingen ‘groenblauwe architectuur’

Het achterliggende idee van de groenblauwe architectuur van het GLB (met name de GLMC’s, de eco-regeling en het ANLb) was/is dat de GLMC’s, de eco-regeling en het ANLb op elkaar voortbouwen en elkaar versterken, zodat een groter doelbereik gerealiseerd zou worden. Inmiddels is gebleken dat de regelingen elkaar soms beconcurreren i.p.v. versterken en daardoor juist een averechts effect hebben. Concrete voorbeelden zijn de ‘verdringing’ van:

ANLb-randen door GLMC8 (per 1 januari 2025 niet meer relevant vanwege het schrappen van deze eis) en de eco-activiteiten ‘bufferstrook met kruiden’;

van extensief kruidenrijk grasland als ANLb-pakket door de eco-activiteit ‘grasland met kruiden’.

Doordat er aan de eco-activiteiten minder/lagere beheereisen gesteld worden, hebben ze minder ecologische meerwaarde dan de ANLb-pakketten. Oftewel: als dit ANLb-beheer verloren gaat, gaan er óók natuurwaarden verloren die soms in vele jaren zijn opgebouwd.

Deze concurrentie hebben wij meermaals onder de aandacht gebracht van LNV/RVO. Het is essentieel dat er wordt gewerkt aan een betere samenhang en synergie tussen de verschillende regelingen. Dat geldt ook voor de mestwetgeving, die doorwerkt in het GLB: ook die moet beter worden afgestemd op (de doelen van) het ANLb. Dat hebben wij ten tijde van de publicatie van het 7e Actieprogramma Nitraat al aangekaart, maar de issues die hieruit voortvloeien zijn nog niet opgelost en een oplossing is vooralsnog niet in zicht.