Tekort ANLb-budget van €200 mln.Herziening ANLb-tarievenCommunicatieKaartlagenDoorontwikkeling eco-regelingRegiokaartActualisering tarieven ANLbBrieven BN implementatie-issues i.r.t. ANLbReacties LNV op brieven BNZie ook
stand van zaken nov 2023
Tekort ANLb-budget van €200 mln.
Er is een tekort aan ANLb-budget van circa €200 miljoen in totaal voor de looptijd van het huidige GLB. Dat tekort is ontstaan doordat de ANLb-tarieven in 2022 geactualiseerd zijn en daardoor omhoog zijn gegaan. Daar was in het budget nog geen rekening mee gehouden. De helft van het tekort heeft betrekking op de in het Nationaal Strategisch Plan (NSP) geplande uitbreidingen van het ANLb in de komende jaren, dus op beheer dat nu nog niet is afgesloten. De andere helft heeft betrekking op het beheer dat in 2023 is gecontracteerd en dat gedurende dit jaar en de komende jaren is of wordt uitgevoerd. Dit deel van het tekort is dus het meest urgent.
Momenteel is er nog geen dekking voor dit tekort. Daarom hebben diverse politieke partijen - in reactie op een oproep vanuit zowel de provincies als BoerenNatuur - een amendement ingediend op de ontwerpbegroting van LNV voor 2024. Dat amendement heeft als doel om alsnog de benodigde dekking te vinden voor het tekort dat betrekking heeft op het beheer dat in 2023 gecontracteerd is. Dat amendement is ingediend onder leiding van Kamerlid Pieter Grinwis van de ChristenUnie, met steun van de VVD, het CDA, GroenLinks en de SGP. Dit amendement is bedoeld om het tekort aan ANLb-budget voor deze GLB-periode deels op te vangen. In totaal is er een tekort van circa €200 mln., maar een dergelijk bedrag werd als niet haalbaar beschouwd, mede gezien de demissionaire status van het kabinet. Daarom hebben deze politieke partijen ervoor gekozen om het amendement te richten op de €100 mln. die nodig is om het al gecontracteerde ANLb-beheer financieel te waarborgen.
De indiening van het amendement is op zichzelf al een hele mooie stap, want daarmee spreken deze partijen (opnieuw) hun steun uit voor het ANLb. Onze oproep om een ANLb 3.0 mogelijk te maken is dus gehoord. Maar vervolgens is het natuurlijk nog de vraag of het amendement ook daadwerkelijk wordt aangenomen. Daar zullen we pas achter komen tijdens de behandeling van de ontwerpbegroting van het ministerie van LNV, naar verwachting eind januari 2024. Ook zullen wij ervoor blijven strijden dat er dekking wordt gevonden voor het volledige tekort van circa €200 mln., want dat is nodig om de gestelde doelen te kunnen halen.
De provincies hebben via het Interprovinciaal Overleg (IPO) een brief naar BoerenNatuur gestuurd. Daarin geven zij aan dat het ANLb-beheer dat inmiddels is gecontracteerd op basis van de openstellingen hoe dan ook beschikt – en dus uitbetaald – zal worden, omdat zij zich daar moreel en juridisch verplicht toe voelen. Onze ANLb-deelnemers krijgen dus sowieso betaald voor het beheer dat met hen gecontracteerd is.
Herziening ANLb-tarieven
De ANLb-tarieven: hierover heeft BoerenNatuur al in mei 2022 een notitie geschreven, maar veel voorstellen van toen zijn nog steeds actueel:
- de tarieven en de indexering daarvan moeten opnieuw onder de loep genomen worden (incl. een herleidbare onderbouwing van de tarieven);
- er moet meer transparantie komen over het proces van besluitvorming over de tarieven;
- BoerenNatuur en de collectieven moeten een rol krijgen in het meedenken over tarieven (het inbrengen van essentiële praktijkinformatie).
Communicatie
In algemene zin laat de communicatie vanuit LNV/RVO nog steeds te wensen over, al zijn er inmiddels wel wat verbeteringen zichtbaar. In het sectoroverleg met LNV en RVO is dit zorgpunt ook meermaals benoemd. Feit is dat er bij LNV/RVO te weinig mensen zijn die alle ins & outs van het GLB én aanverwante dossiers kennen en snappen tot op het niveau van het individuele boerenbedrijf. Ook de helpdesk van RVO is niet altijd in staat met de juiste dan wel volledige antwoorden te komen op gestelde vragen.
Kaartlagen
Op 1 februari jl. heeft RVO in MijnPercelen de referentielaag landschap en de bufferstrokenkaart gepubliceerd. Helaas is de kwaliteit van deze kaartlagen nog niet op orde. Inmiddels is dat erkend en hebben LNV/RVO aangegeven dat de ‘feitelijke situatie in het veld’ leidend is. Het lastige is alleen dat de sectorpartijen voorzien dat die feitelijke situatie in het veld niet altijd door alle partijen hetzelfde beoordeeld zal worden. Wij vrezen dat daar in een later stadium nog issues over zullen ontstaan.
Volgens de beslisnota bij deze Kamerbrief van 20 oktober jl. wordt op dit moment gewerkt aan een verbeterde kaartlaag, die naar verwachting in de eerste maanden van 2024 beschikbaar komt en “waarmee de uitvoerbaarheid voor de landbouwers en de handhaafbaarheid voor de RVO en
de NVWA van de bufferstroken gemakkelijker wordt.”
RVO heeft tijdens een presentatie het volgende hierover aangegeven:
“De kaart bufferstroken is gebaseerd op een nieuw-ontwikkelde modelmatige benadering voor het classificeren van waterlopen op basis van grondwaterstanden, peilbesluiten en slootdiepte. Deze nieuwe aanpak sluit beter aan bij de werkelijke situatie in het veld, uitgaande van normale (klimatologische) omstandigheden.”
Of daarmee de kwaliteitsproblemen daadwerkelijk zijn verholpen, zal echter nog moeten blijken. Ook is er vertraging bij RVO met betrekking tot de afhandeling van de bezwaren die door boeren zijn ingediend m.b.t. de intekening in 2023.
Doorontwikkeling eco-regeling
Zie deze pagina over de issues m.b.t. de wisselwerking tussen GLMC’s, eco-regeling en ANLb. Kort samengevat zijn de verschillende regelingen nog steeds onvoldoende op elkaar afgestemd.
Regiokaart
De regiokaart met regio-indeling die voor zowel de eco-regeling als het ANLb gebruikt wordt om de hoogte van de vergoedingen te bepalen, komt niet altijd overeen met de werkelijkheid, zie ook onderstaande notitie uit 2022. Inmiddels zijn er wel wat aanpassingen gedaan, maar voor zover bekend zijn daarmee niet alle issues opgelost.
Actualisering tarieven ANLb
“De methodiek voor vergoedingen voor grondgebonden landbouw dient te worden geactualiseerd. BoerenNatuur heeft in de Taakgroep Agrarisch Beheer een notitie geagendeerd met punten die vanuit het perspectief van het ANLb zouden moeten worden aangepast. Ook de Technisch Economische Werkgroep (TEWG) van de WUR en de Adviescommissie Catalogus Groenblauwe Diensten waren zeer kritisch over de gehanteerde methodiek, en over de herleidbaarheid van bronnen die in de methodiek gebruikt worden. De inzet is om zo snel mogelijk (en met alle betrokkenen) te komen tot een transparante methodiek die zowel past binnen de EU-regels, de boerenpraktijk als de ambities van het NPLG.”
Bron: plan van aanpak herijking methodiek vergoedingen grondgebonden landbouw d.d. 08-11-’22
Er is afgesproken dat de Regieorganisatie NSP (voormalig Regiebureau POP) het actualiseren van de tarieven op zich gaat nemen, maar (ook) zij hebben het signaal afgegeven dat ze een gebrek aan capaciteit hebben. Inmiddels is de TEWG (WUR) van start gegaan, maar inhoudelijk zijn er nog geen concrete stappen gezet.
Zie verder ook onderstaande notitie van BoerenNatuur van mei 2022 over de noodzaak om de ANLb-tarieven te actualiseren; veel punten uit deze notitie zijn onverminderd actueel.
Brieven BN implementatie-issues i.r.t. ANLb
Zie deze brieven van BoerenNatuur aan de minister c.s. van 26 juli 2022 en 21 december 2022 👇
Reacties LNV op brieven BN
Kamerbrief reactie LNV 14-11-2022
“Bij het ANLb wordt bij het sanctieregime uitgegaan van dezelfde principes als bij de hierboven genoemde regelingen, zijnde het principe dat er wordt uitbetaald voor het beheer dat een collectief heeft uitgevoerd. […] Bij het intekenen van percelen wordt de geconstateerde oppervlakte als maatstaf genomen en er wordt niet gesanctioneerd.”
Brief LNV van 28-03-2023
“Ik wil samen met u voorkomen dat collectieven hun gebiedsaanvraag door externe omstandigheden niet kunnen waarmaken en daardoor in de financiële problemen komen. Mijn uitgangspunt is dat wanneer een activiteit in het veld op voor het ANLb subsidiabel areaal aanwezig is en uitgevoerd, de activiteit wordt uitbetaald. Het is mij bekend dat de complexiteit, en inspanning bij collectieven groot is, met name vanwege de relatie van het ANLb met andere grondgebonden regelingen. Ik wil samen met de provinces, collectieven hierbij graag ondersteunen. Daarnaast wil ik dat de relatie en vertrouwensband die de collectieven hebben opgebouwd met hun deelnemers niet wordt geschaad en dat de deelnamebereidheid en kwaliteit van het ANLb wordt behouden en op termijn uitgebreid. […] Met deze brief wil ik nu op 2 belangrijke punten duidelijkheid geven:
- Beheer dat op subsidiabel areaal is ingetekend en goed is uitgevoerd, wordt ook daadwerkelijk uitbetaald;
- Aanpassen van percelen in 2023, die zijn opgenomen in het beheerplan van het collectief.”
Kamerbrief reactie LNV 16-05-2023
“Mijn uitgangspunt is dat wanneer een activiteit in het veld op voor het ANLb subsidiabele areaal aanwezig is en uitgevoerd, de activiteit wordt uitbetaald. […] De doelstelling met deze overleggen is dat hiermee de collectieven op de korte termijn worden ondersteund bij de uitvoering van het ANLb, en dat er voor collectieven op de langere termijn zekerheid is, zowel qua uitvoering ANLb als een mogelijke bredere rol ter ondersteuning van het invullen van het realiseren van NPLG-doelen. Ik heb met provincies afgesproken dat nog voor de zomer besluitvorming hierover wordt afgerond, en zal deze in samenspraak met BoerenNatuur de Kamer doen toekomen.”
Beslisnota van 08-05-2023 (bijlage bij Kamerbrief reactie LNV 16-05-2023)
“Provincies hebben nog niet beschikt, en kunnen het beschikken afstemmen op het uitgevoerde beheer. Daarmee wordt invulling gegeven aan het uitgangspunt dat wanneer een activiteit in het veld op voor het ANLb subsidiabele areaal aanwezig is en uitgevoerd, de activiteit wordt uitbetaald. De doelstelling is om eind juni tijdens het Bestuurlijk Overleg GLB een beslisnotitie te hebben waarin bovenstaande punten worden behandeld. Eind juni zou er zowel inzicht moeten zijn in de ambities van provincies bij het NPLG, duidelijkheid over het Landbouwakkoord, duidelijkheid over de aanvragen ANLb voor 2023 als duidelijkheid over de financiering van uitbreiding van het ANLb.”
